Bệnh da khô (xerosis), còn gọi là da khô, là một vấn đề rất phổ biến trong xã hội hiện đại, ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ sơ sinh. Da khô thường không nghiêm trọng, nhưng có thể tạo cảm giác không thoải mái và trông khó coi.
Nguyên nhân
Hầu hết các trường hợp da khô liên quan đến một hoặc nhiều nguyên nhân sau đây:
Giảm sản sinh bã nhờn – Đây thường là một nguyên nhân ở người già vì số lượng và hoạt động của các tuyến bã nhờn trong da có xu hướng giảm theo độ tuổi.
Mất bã nhờn hiện có – Điều này thường là do các yếu tố lối sống, chẳng hạn như tắm quá nhiều, tẩy da chết quá nhiều khi rửa mặt hoặc sử dụng xà phòng cứng làm hòa tan lớp bã nhờn có chức năng bảo vệ. Trong một số trường hợp, kết quả là da khô trên toàn bộ cơ thể, đặc biệt là ở các vận động viên tắm vài lần một ngày. Trong các trường hợp khác, da khô chỉ ảnh hưởng đến tay – ví dụ như ở các nhân viên chăm sóc sức khoẻ, xử lý thực phẩm, người giúp dọn vệ sinh gia đình, các bà mẹ có con còn mặc bỉm tã và những người khác mà thường phải rửa tay.
Điều kiện môi trường làm tăng sự mất nước – Điều kiện môi trường khắc nhiệt có thể lấn át hàng rào bảo vệ tự nhiên của da, làm cho nước bốc hơi. Đây là một lý do quan trọng làm cho da khô ở những người sống ở vùng khí hậu sa mạc nắng nóng. Không khí trong nhà cực khô cũng có thể gây ra da khô và "ngứa mùa đông" ở miền Bắc. Ở các vận động viên ngoài trời, việc tiếp xúc thường xuyên với gió và mặt trời có thể làm bay hơi nước từ da, làm cho bề mặt da cảm thấy ngứa và khô. Ngay cả những người bơi lội cũng có thể bị da khô, vì hàm lượng hóa chất của nước hồ bơi thực sự hút ẩm từ da.
Da khô là một vấn đề phổ biến ở người bị tiểu đường hoặc dị ứng da (viêm da dị ứng). Hiếm hoi hơn, đây cũng có thể là triệu chứng của chứng suy giáp, suy thận hoặc hội chứng Sjögren. Ngoài ra, da khô đôi khi là hệ quả tác dụng phụ của thuốc, đặc biệt là các sản phẩm trị mụn trứng cá được bôi trên da.
Triệu chứng
Da khô thường mang tính chất tạm thời – ví dụ, bạn chỉ bị khô da vào mùa đông nhưng đó cũng có thể là tình trạng suốt đời. Các dấu hiệu và triệu chứng của da khô phụ thuộc vào tuổi tác, sức khoẻ, nơi bạn sinh sống, thời gian ở ngoài trời và nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Da khô có thể gây ra một hoặc nhiều triệu chứng sau đây:
- Cảm giác kin kít trên da, đặc biệt là sau khi tắm hoặc bơi
- Da có cảm giác và trông thô ráp
- Ngứa (bệnh ngứa)
- Bong tróc từ mức độ nhẹ đến nghiêm trọng nhẹ, tróc vẩy hoặc lột da nhẹ
- Các đường nhỏ hoặc vết nứt
- Da xám, xỉn màu
- Mẩn đỏ
- Các vết nứt sâu có thể gây chảy máu
Các yếu tố nguy cơ
Bất cứ ai cũng có thể bị da khô. Nhưng bạn có thể sẽ mắc chứng bệnh này nếu bạn:
- Ở độ tuổi từ 40 trở lên. Nguy cơ gia tăng theo độ tuổi – hơn 50 phần trăm người lớn tuổi có da khô.
- Sống ở vùng có khí hậu khô, lạnh hoặc độ ẩm thấp.
- Làm công việc đòi hỏi da của bạn phải nhúng trong nước, chẳng hạn như điều dưỡng và tạo kiểu tóc.
- Bơi thường xuyên trong bể bơi chứa clo.
Cách phòng ngừa
Hãy thử những lời khuyên dưới đây để giữ cho da của bạn không bị quá khô:
- Làm ẩm. Kem dưỡng ẩm giúp che kín da để giữ nước không bị thoát qua da.
- Hạn chế tiếp xúc với nước. Tắm trong 10 phút hoặc ít hơn. Sử dụng nước ấm, không tắm nước nóng. Cố gắng tắm không quá một lần mỗi ngày.
- Tránh xà phòng làm khô. Hãy thử các loại kem làm sạch, chất tẩy rửa da nhẹ nhàng và gel tắm có bổ sung chất dưỡng ẩm.
- Bao kín da trong thời tiết lạnh càng nhiều càng tốt. Mùa đông có thể đặc biệt khô đối với da, vì vậy hãy quàng khăn, đội mũ và đeo găng tay khi bạn đi ra ngoài.
- Đeo găng tay cao su. Nếu bạn phải nhúng tay vào nước hoặc sử dụng chất tẩy rửa mạnh, đeo găng tay có thể giúp bảo vệ làn da của bạn.
